Gepubliceerd op Facebook op 30 augustus 2021:
In Florida schiet een man zijn beide jonge kinderen met een harpoen dood. Volgens de FBI is Matthew Taylor Coleman een aanhanger van QAnon en Illuminati-theorieën. ‘Hij legde uit dat hij visioenen en tekenen kreeg waaruit bleek dat zijn vrouw reptielen-DNA bezit en dat had doorgegeven aan zijn kinderen.’ Hierdoor zouden ze uitgroeien tot monsters.
In Groningen kreeg een journalist op de nieuwssite Sikkom een molotovcocktail tegen zijn deur nadat hij complottheorieën aan de kaak gesteld had. Er zijn twee mannen aangehouden van 31 en 32 Jaar. De twee schreven complotfantasieën op sociale media en vielen hun buren lastig met alarm tegen vaccinatie.
Het zijn recente voorbeelden van hoe complottheorieën tot geweld leiden. Wat ik ook merk is dat wappies die zich losgemaakt hebben, bedreigd worden door hun voormalige groepsgenoten als waarschuwing om niet uit de school te klappen.
Het zijn maar kleine voorbeelden van wat op wereldschaal in het groot gebeurt. Wat te denken van de aanleidingen tot de twee wereldoorlogen?
De Eerste Wereldoorlog is ontketend door de Habsburgse waantheorie dat Servië in een complot met de daders van de aanslag in Sarajevo op kroonprins Frans Ferdinand zat. De Tweede Wereldoorlog doordat het nazisme was gaan opbloeien door twee giftige complottheorieën. ‘De protocollen van de Wijzen van Zion’ en de ‘Dolkstootlegende’, die het beide gemunt hadden op de joden en de democratische elite. En tenslotte nog de valse vlagoperatie van Duitse soldaten die gekleed in Poolse uniformen de radiozender Gleiwitz ‘aanvielen’, wat eveneens een voorgespiegeld complot was. Dat was het sein voor Hitler om Polen binnen te vallen.
Laten we kijken wat we kunnen doen om de schade in de hand te houden.
Onderwijs
Het is de hoogste tijd om iedereen voor te bereiden op psychologische oorlogsvoering die gevoerd wordt en nog erger gevoerd zal worden door de twistappels op internet. Om groepsimmuniteit te creëren tegen een epidemie van complottheorieën.
Ja, het moet op school aan iedereen worden bijgebracht: wat een complottheorie is en waarom dit een vlijmscherp wapen is. Bedoeld om ons tegen elkaar op te zetten en ons van het gevoel voor waarheid te vervreemden. Om haat te zaaien. Om ons rijp te maken voor oorlog en burgeroorlog.
In het onderwijs en via de media moet mensen geleerd worden waarom complottheorieën bestaan en hoe je ze kunt onderscheiden en ontmaskeren. Ik zie twee methoden om kinderen en volwassenen te leren complottheorieën te herkennen.
Ten eerste door antwoord te laten geven op deze vraag: ‘Wat is het verschil is tussen een complottheorie en een theorie over een complot?’
Voorbeelden van complottheorieën, daaraan heeft de lezer nu geen gebrek meer. Een theorie over een complot is iets heel anders, haast het tegenovergestelde.
De auteur van een complottheorie wil zijn lezers doen geloven in een voorgewend complot, met de bedoeling hen op een dwaalspoor te brengen of hen op te zetten tegen anderen. Een theorie over een complot is een poging de waarheid te vinden over een verondersteld of al deels aan het licht gekomen complot.
De auteur van een complottheorie is gemotiveerd door zijn plan om de lezers/kijkers iets voor te schotelen wat hen opwindt en ophitst. Hij bedenkt spannende en sensationele antwoorden op een actueel fenomeen dat mensen geschokt heeft en bij hen bange vragen oproept. Hij heeft een versluierd politiek doel voor ogen.
De auteur van een theorie over een complot gaat wetenschappelijk te werk, als een detective. Hij gaat niet uit van een vaststaande theorie, maar van een hypothese die hij wil onderzoeken. Hij raadpleegt getuigen en zoekt zoveel mogelijk documenten en fysieke sporen, zoals wapens of gebouwen. Hij verdiept zich ook in de achtergronden en motieven van alle betrokkenen bij het complot, ook van mogelijk eerdere onderzoekers. Iemand die een verantwoorde theorie over een complot maakt, is een wetenschappelijk onderzoeker die opheldering wil brengen. Iemand die een complottheorie verzint doet het licht uit.
De Duitse generaal Ludendorff, die in 1918 onder ogen zag dat Duitsland de oorlog zeker aan het verliezen was maar niet de vernedering wilde, verzon in enkele dagen dat de democraten in Berlijn geheel onnodig gecapituleerd hadden en daardoor het leger een dolkstoot in de rug hadden gegeven. De Dolkstootlegende, de complottheorie die erop gericht was de democratie in een gemeen violet daglicht te stellen.
De Duitse historicus Sebastian Hafner gebruikte Ludendorffs theorie als hypothese en sprak met talrijke tijdgetuigen, las alle documenten van de Generale Staf zowel als van de nieuwe, parlementaire regering in Berlijn, alsmede van de voorgaande keizerlijke regering. Hij deed dit alles om zijn hypothese te controleren, hij verwierp hem en schreef tenslotte zijn eigen afgewogen theorie over het echte complot, namelijk dat tussen Ludendorff en andere voorlopers van de nazi’s in zijn meesterwerk ‘Die verratene Revolution’ (1969). Daarin ontmaskerde hij de Dolkstootlegende. En liet hij de complotsmoezer achter als een zielig Trump-achtig type dat niet tegen zijn verlies kon.
Ludendorff was de complottheoreticus, Hafner de onderzoeker die zijn hypothese over het complot van Ludendorff uitwerkte tot een waarheidsgetrouwe theorie. Die eeuwig zal standhouden tegen nader historisch onderzoek.
Hafner heeft voor zijn onthullende werk jaren nodig gehad, maar hoelang zouden huidige onderzoekers nodig hebben om actuele complottheorieën te toetsen aan de werkelijkheid? Een beetje viroloog is met de Russische complottheorie dat Pfizer- en Moderna-vaccins ‘experimentele gentherapie’ zijn in een handomdraai klaar.
En ten tweede.
Als iemand dit verschil tussen de complottheorie en de theorie over het complot goed begrijpt is hij al aardig voorbereid wanneer hem op internet een complottheorie overvalt. Twijfelt hij of zij, dan kan hij het bericht nog aan vier vragen onderwerpen.
-Herken ik de nieuwsorganisatie die het bericht naar buiten brengt?
-Is de informatie in het bericht geloofwaardig?
-Is het bericht in een stijl die hoort bij een professionele nieuwsorganisatie?
-Is het bericht politiek gemotiveerd?
Bij dat laatste helpt het te kijken of het aangedragen bericht een bepaalde tendens heeft en al te duidelijk aangeeft in wiens voordeel het is. Dat is bij complottheorieën altijd het geval. Zoals bijvoorbeeld bij de Big Pharma-, Bill Gates-, Soros- en Illuminatenverzinsels.
De vier handige vragen heb ik niet zelf bedacht, maar komen uit een brochure van de EU, ‘Comparative Analysis of Conspiracy Theories’ naar een ontwerp van Peter Knight.
Het echte complot
Wat is nu het echte complot achter alle samenzweringsbombarie op internet en elders?
Dat is na het voorgaande niet moeilijk te raden. Het zijn de heerszuchtigen die met trucs de mensen achter zich willen hebben. Het zijn autoritaire imperia en politici die schijt hebben aan argumenten en feiten.
Het zijn de regeringen van Rusland, China en andere ondemocratische staten. Democratische staten zitten per definitie niet in het echte complot, anders zijn ze niet democratisch. Heel veel democratische landen zijn er niet. Ik heb er al op gewezen dat die vrijwel alleen in West-Europa te vinden zijn. Canada, Nieuw-Zeeland en Australië horen ertoe en in de betere jaren ook de VS.
In het echte complot zitten ook sektes in Europa en Amerika die - deels spontaan, deels gesteund door Rusland - hier macht voor zichzelf opeisen, door afbraak van het democratisch bestel.
De lezer begrijpt dat ik het nu over uiterst rechtse groeperingen heb zoals FVD in Nederland, AfD in Duitsland, Front National in Frankrijk, Salvini en de Lega di Nord in Italië, en hun geestverwanten in Groot-Brittannië. In Amerika de Republikeinen rond Trump. Zij zijn rechtstreeks verbonden met de groepen die over Covid-19 onzin verkopen en de vaccinatiecampagne saboteren. De meeste van die clubs hebben een verhouding met Moskou. Zij ontvangen mogelijk geld uit die hoofdstad en ondersteuning op internet voor hun complotnonsens.
Derde wereldoorlog
Maar regeringen zijn langzaam met het bestrijden van complottheorieën en met invoeren van iets nieuws op school. Kan er algemene waakzaamheid tegen dit wapen worden bereikt voordat het te laat is? Ik twijfel.
Door welke complottheorie zal de derde wereldoorlog losbranden? Of zitten we daar al in, dankzij de populaire Russische haattheorie dat de westerse elite zijn eigen bevolking bewust uitdunt door ziekmakende vaccins?
De complottheorie zal in de aanloop een van de scherpste wapens zijn van de derde wereldoorlog.
In de opengebarsten strijd tussen het autoritaire blok rond Rusland en China enerzijds en het half-democratische rond Amerika en Europa. Er zullen overal aanslagen zijn, openbare voorzieningen zoals water en elektriciteit zullen verlamd raken, honger en dorst zullen ons kwellen, maar het ergste zal zijn dat mensen gek raken van de complottheorieën die hen desoriënteren en in haatdragende kampen verdelen. Tegen en onder elkaar. Want internet toont dan geen objectieve informatie meer.
De derde wereldoorlog zal er heel anders uitzien dan de eerste twee, stel ik me voor. Hij zal niet hoofdzakelijk met fysieke wapens gevoerd worden, maar met digitale en psychologische. En met valse vlag-operaties, zoals op de Krim. Het zal een vuile, deels onzichtbare maar evengoed verschrikkelijke oorlog zijn die zich nog meer dan de beide vorige wereldoorlogen bedient van complottheorieën. Dankzij het internet, dat toen niet en nu wel bestaat. En met dank aan de atoombom, die een fysiek conflict onverbiddelijk doet eindigen met de ondergang van alle kampen.
Complottheorieën zijn extreem werkzaam in tijden van verwarring, verbittering en angst. Het is daarom nodig om te kijken naar de politieke oorzaken van die geladen emoties in de wereld. Waarom zijn de spanningen om te snijden?
Waarom zijn complottheorieën nu zo ontvlambaar als een lucifer in een kurkdroog bos?
De wereld staat roodgloeiend!
Reactie schrijven